Kwestia wyboru aparatu fotograficznego w góry jest zawsze trudna i niejednoznaczna. Jesteśmy bombardowani milionem informacji, każdy zachwala coś innego i trudno o twarde fakty. Podejmę więc próbę przedstawienia kilku rzeczowych argumentów za poszczególnymi rodzajami sprzętu. Zobaczcie, co właściwie warto kupić.
Jeszcze kilkanaście lat temu nie było wielkiego wyboru, mogliśmy nosić analogową małpkę lub większy aparat z obiektywem. Cyfrowa rewolucja przewróciła wszystko do góry nogami. Mały rozmiar obiektywu coraz rzadziej oznacza gorszą jakość zdjęć, pozycja lustrzanek zaś staje się w niektórych obszarach zagrożona. Wszyscy gotowi? Zaczynamy!
Oto, jakie rodzaje sprzętu możemy wziąć w góry:
Lustrzanki cyfrowe
Dla większości początkujących fotografów pierwsze skojarzenie z profesjonalną fotografią to lustrzanka, czyli aparat z ruchomym lustrem i wymiennym obiektywem. Zapewnia on nienaganną jakość zdjęć nawet w trudnych warunkach i wysokich czułościach ISO. Jego serce, czyli wspomniane lustro, rzutuje obraz do optycznego wizjera, w którym kadrujemy scenę. W chwili naciśnięcia spustu migawki lustro unosi się, aby przepuścić światło do matrycy światłoczułej. Taki mechaniczny system ma już długą brodę i stosowany jest w branży od wielu, wielu lat. Pozwala na błyskawiczne wykonywanie ujęć i na znaczne wydłużenie czasu życia baterii.
Nie ma jednak róży bez kolców. Wadą lustrzanek są ich duże gabaryty. Trudno bowiem wyobrazić sobie wspinanie po skałach lub łańcuchach z dyndającym na szyi półkilogramowym kolosem. Jeśli wybierasz się w trudny teren, daruj sobie taki ekwipunek. Jeśli dodatkowo trafisz na kapryśną pogodę, duży obiektyw szybko pokryje się kroplami, nie mówiąc już o samym aparacie wiszącym najczęściej na pasku bez pokrowca.
Jeśli Twoim celem jest lżejszy trekking – lustrzanka zapewni Ci mnóstwo frajdy. Zdjęcia makro będą ostre i kolorowe. W portretach z łatwością rozmyjesz tło manipulując przysłoną i ogniskową. Uchwycisz wyraźne detale górskiej zieleni, szybki autofokus zaś pozwoli Ci na błyskawiczne wykorzystanie każdej fotookazji. Wszystko to pod warunkiem, że przyswoisz sobie choć kilka podstawowych zasad fotografii :-).
Jeśli zazwyczaj nie wychodzisz poza tryb automatyczny, musisz mieć świadomość tego, że lustrzanki rzadko wybaczają błędy. Automatyka nie jest tu aż tak bardzo rozbudowana, brakuje też zaawansowanych algorytmów usuwania szumów i poprawiania kolorów. To nie kwestia wybrakowania, po prostu w bardziej profesjonalnych zastosowaniach takie kwestie załatwia się już w postprocessingu w programie graficznym.
Mówiąc o lustrzankach nie sposób nie wspomnieć o ich najważniejszej cesze – wymiennych obiektywach. Kosztem dodatkowego ciężaru możesz zabrać ze sobą niemal dowolną konfigurację sprzętu na swoje potrzeby. Długaśnym teleobiektywem uchwycisz choćby i muchę siedzącą na sąsiednim szczycie. Szkłem makro zarejestrujesz każdy pyłek na polnej stokrotce. Obiektywem stałoogniskowym uzyskasz obłędną ostrość zdjęć. Na to wszystko możesz nakręcić jeden z setek rodzajów filtrów. Starczy na wiele godzin zabawy ze światłem!
Jeśli masz tylko standardowy obiektyw dostarczony w zestawie z aparatem, prawdopodobnie nie będziesz zbyt zadowolony z osiąganych przez niego wyników. Najtańsze konstrukcje oferują zniekształcony obraz szerokokątny i skromny zoom.
Zalety lustrzanek:
- Doskonała jakość zdjęć przy gorszych warunkach oświetleniowych.
- Bardzo niski poziom szumów na zdjęciach.
- Możliwość wykonania dużej liczby zdjęć na jednej baterii.
- Wymienność obiektywów.
- Fenomenalna szybkość wykonywania ujęć (w tym bardzo szybki autofokus).
- Duży zakres manipulacji głębią ostrości (patrz: zdjęcie powyżej).
- Matryce o dużych rozmiarach (chodzi o fizyczny rozmiar, nie megapiksele!), zapewniające wysoki poziom detali.
- Kadrowanie optycznym wizjerem, bardzo wygodne np. przy ostrym słońcu.
Wady lustrzanek:
- Cena.
- Waga i rozmiary - jednym słowem nieporęczność.
- Wymagana odrobina doświadczenia.
Najpopularniejsze lustrzanki na Ceneo
Bezlusterkowce
Najnowszym trendem w fotografii cyfrowej są bezlusterkowce, czyli aparaty z wymiennymi obiektywami, ale bez lustra. Zrezygnowano w nich ze skomplikowanej mechaniki na rzecz miniaturyzacji. Są znacznie bardziej poręczne od lustrzanek, ich rozmiar nadal jednak może budzić zastrzeżenia u wszystkich, którzy liczą w plecaku każdy gram lub stawiają na wygodę w trudnym terenie. Możliwość wymiany obiektywu jest z jednej strony błogosławieństwem, z drugiej zaś – utrudnieniem. Pomimo, że szkła są tu zazwyczaj krótsze, niż w tradycyjnych aparatach – nadal przeszkadzają przy intensywnym trekkingu i są podatne na zabrudzenia i uderzenia.
Likwidacja lustra w korpusie aparatu pociąga za sobą szereg konsekwencji. Najważniejsze z nich to rezygnacja z wizjera optycznego, nieco wolniejszy autofokus w słabych warunkach oświetleniowych i skrócenie czasu działania na baterii. Rynek bezlusterkowców zmienia się tak szybko, że braki te są dosłownie z dnia na dzień niwelowane. Powstają rewelacyjne wizjery elektroniczne, autofokus radzi sobie coraz lepiej, pocieszeniem przy dużym zużyciu energii jest najczęściej możliwość ładowania przez USB.
Co istotne – jakość zdjęć jest bardzo dobra i oscyluje wokół lustrzanek z dolnej i średniej półki.
Zalety bezlusterkowców:
- Doskonała jakość zdjęć przy gorszych warunkach oświetleniowych.
- Bardzo niski poziom szumów na zdjęciach.
- Wymienność obiektywów.
- Duży zakres manipulacji głębią ostrości (patrz: zdjęcie).
- Matryce o dużych rozmiarach (chodzi o fizyczny rozmiar, nie megapiksele!), zapewniające wysoki poziom detali.
Wady bezlusterkowców:
- Cena.
- Waga i rozmiary - choć mniejsze, niż w przypadku lustrzanek - nadal duże.
Najpopularniejsze bezlusterkowce na Ceneo
Kompakty
Zakup aparatu kompaktowego to sztuka kompromisu. Trudno bowiem wybrać coś, co nie będzie zbyt duże a jednocześnie pozwoli na robienie naprawdę dobrych zdjęć w górach. Jak pewnie się domyślasz, najważniejszą zaletą kompaktów jest mały rozmiar. Można je schować do kieszeni kurtki albo nosić na szyi w pokrowcu. Nie przeszkadzają zbytnio w trudnym terenie, potrafią też mieć zaskakująco dobre parametry.
Fanom górskich wędrówek z pewnością spodoba się duży zakres ogniskowej, czyli innymi słowy – zoom. Technika w tym obszarze pędzi naprzód jak szalona i już nawet niepozorne aparaty potrafią przybliżać obraz trzydziestokrotnie. Jeden kompakt może zastąpić kilka obiektywów w lustrzance, niewielki sprzęt pozwala zarówno na zrobienie obłędnych ujęć makro, jak i na użycie w charakterze lornetki.
A teraz łyżka dziegciu. Mała matryca kompaktów znacznie ogranicza jakość obrazu. Swoje trzy grosze dorzuca niewielki, a zarazem skomplikowany obiektyw. Autofokus działa bardzo wolno, bateria zaś nie pozwala zaszaleć. Wszelkie niedogodności korygowane są – z różnym skutkiem – przez zaawansowane algorytmy,
Niestety w przeciwieństwie do bezlusterkowców – można raczej zaobserwować regres w naprawianiu wspomnianych wad. Bezsensowna marketingowa pogoń za megapikselami i zoomem doprowadziła do tego, że zaszumienie zdjęć przestało być akceptowalne nawet w doskonałych warunkach oświetleniowych. Duże przybliżenia oferują zazwyczaj skandaliczną jakość i służą bardziej jako zabawka. Absurdalnie skomplikowany układ soczewek sprawia zaś, że zdjęcia pod światło generują brzydkie refleksy. Zresztą zobaczcie sami na dołączonych przykładach.
Pomimo wymienionych niedogodności – nie zniechęcaj się od razu do kompaktów. Bardziej zaawansowany model w zupełności Ci wystarczy, wybierz go jednak świadom potencjalnych problemów. Nie zwracaj uwagi na megapiksele i inne szalone liczby, zajrzyj za to do recenzji online i przybliż maksymalnie przykładowe zdjęcia zawierające drzewa i zieleń. Zwróć uwagę na poziom detali i zaszumienie, sprawdź też, czy użycie maksymalnego zoomu gwarantuje jakikolwiek sensowny rezultat.
Kompakty mają jeszcze jedną zaletę, o której warto wspomnieć – są to wspaniałe tryby automatyczne. Producenci upraszczają w nich maksymalnie obsługę, ograniczając arsenał opcji do kilku najważniejszych. Niektórzy – w tym np. Sony – oferują tryby inteligentne, rozpoznające rodzaj sceny i dobierające niemal bezbłędnie wszelkie niezbędne parametry.
Zalety kompaktów:
- Cena
- Niewielkie rozmiary i waga.
- Często zwarta i wytrzymała konstrukcja.
- Zaawansowana automatyka.
- Uniwersalny obiektyw pozwalający na robienie zarówno zdjęć makro, jak i tele.
- Duża głębia ostrości przy otwartej przysłonie – z jednej strony utrudnia rozmywanie tła na zdjęciu, z drugiej – zapewnia dużą ostrość przy słabych warunkach oświetleniowych.
Wady kompaktów:
- Małe i nadmiernie zagęszczone matryce powodujące zaszumienie zdjęć.
- Niewielkie obiektywy ograniczające możliwości optyki.
- Słaba jakość zdjęć przy dużym zoomie oraz pod słońce.
- Powolny autofokus.
Najpopularniejsze kompakty na Ceneo
Telefony komórkowe
Fotoeksperci być może parskną w tym punkcie śmiechem, ale smartfony zaczynają wyrastać na poważną konkurencję dla aparatów kompaktowych. Jeszcze kilka lat temu były raczej zabawką, dziś producenci telefonów potrafią już wycisnąć z malutkiej optyki nieprawdopodobne rezultaty.
Zaletą komórek jest oczywiście fakt, że mamy je zawsze przy sobie, a już zwłaszcza w górach. Zdjęcia z nich możemy od razu przesłać do sieci, denerwując siedzących przy biurku znajomych na Facebooku lub Instagramie. Zapewne zastanawiasz się, jak bardzo jakość zdjęć z telefonu odbiega od tej z aparatu... Na początek pokażę Ci kadr spod Śnieżnika wykonany na niedrogim LG G3 (nieedytowany, ściągnięty prosto z karty pamięci).
Wygląda źle? Oczywiście, że nie. Przy dobrych warunkach oświetleniowych smartfony radzą sobie wyśmienicie, duża moc obliczeniowa pozwala im na zastosowanie wymagających algorytmów korekcyjnych. Czasem sam przyłapuję się na tym, że spośród dwóch zdjęć wykonanych telefonem i kompaktem wybieram to pierwsze.
Niestety wraz z pogorszeniem oświetlenia jakość mobilnej fotografii drastycznie spada. Słaba lampa LED dołączana do większości komórek nie jest w stanie odpowiednio doświetlić sceny. Na pocieszenie pozostaje fakt, że mało skomplikowana optyka nie wprowadza żadnych znaczących zakłóceń do zdjęć robionych pod słońce – stąd nie trzeba się martwić, że kadry ze wschodu lub zachodu słońca powędrują do kosza.
Inne grzechy aparatów w smartfonach to przede wszystkim prądożerność, stałoogniskowy obiektyw (brak zoomu optycznego), zniekształcenia na rogach zdjęć i bardzo duże zaszumienie. Poważną wadą jest też ergonomia, w tym szybkość działania. Sekwencja "odblokuj - włącz aparat - nastaw ostrość - zrób zdjęcie" potrafi trwać całe wieki, zwłaszcza na siarczystym mrozie. W dodatku sposób trzymania telefonu nie ma nic wspólnego z wygodą i nie jest zbyt pewny - co utrudnia uzyskanie dobrej ostrości.
Zalety aparatów w smartfonach:
- Niewielkie rozmiary i waga.
- Brak konieczności zabierania dodatkowego sprzętu.
- Dobra jakość zdjęć w dobrych warunkach.
- Doskonałe oprogramowanie niwelujące wady optyki.
Wady aparatów w smartfonach:
- Słaba lampa (jeśli w ogóle jest).
- Brak zoomu optycznego.
- Bardzo mała matryca powodująca zaszumienie zdjęć.
- Bardzo mały i "ciemny" obiektyw ograniczający możliwości optyczne.
- Duże zużycie baterii.
- Cena – jeśli chcemy kupić coś naprawdę solidnego.
- Powolne działanie, brak możliwości natychmiastowego zrobienia zdjęcia.
Najpopularniejsze smartfony na Ceneo
Podsumowanie
Reasumując – jeśli Twoim głównym celem w górach jest fotografia – zapewne nie muszę mówić Ci, abyś wybrał lustrzankę lub ewentualnie bezlusterkowca. Gdy masz hopla na punkcie robienia zdjęć – jakoś wytrzymasz te kilka kilogramów więcej w plecaku :-). Jeśli fotografia jest dla Ciebie tylko dodatkiem – kup dobry aparat kompaktowy, który zapewni wygodę i dobrą jakość. Potraktuj smartfon jako ostateczność. Miej świadomość, że najlepsze telefony kosztujące w granicach 3000 zł oferują możliwości porównywalne do przeciętnych kompaktów, wartych ułamek tej ceny.
No i przede wszystkim – pamiętaj, że aparat to tylko narzędzie dla fotografa, tak samo, jak maszyna do pisania to tylko narzędzie dla pisarza :-). Finalny efekt zależy od Ciebie, od Twojej spostrzegawczości i wrażliwości. Jeśli chcesz wiedzieć coś więcej na ten temat, gorąco polecam bestsellerowe poradniki Bryana Petersona. Lepszych jeszcze nie widziałem!
Komentarze