Ratownicy Bieszczadzkiej Grupy GOPR w 2015 r. uczestniczyli w 247 wyprawach, akcjach i interwencjach, pomagając 279 osobom. Wypadki zdarzają się nie tylko na szlakach, ale także na stokach narciarskich, zwłaszcza tych, po których poruszają się początkujący. Nigdy nie wiadomo, kiedy przyjdzie nam ratować siebie lub drugiego człowieka, dlatego tak bardzo ważne jest, by wiedzieć, jak szybko wezwać pomoc – czasami minuty decydują o życiu i śmierci.
Najczęstsze przyczyny wypadków w górach
Odpowiednie zaplanowanie wyprawy w góry i przygotowanie się do niej jest podstawą bezpiecznego przemierzania szlaków. Dopasowanie trasy do własnych możliwości, pory roku i warunków atmosferycznych wydaje się być oczywiste, prawda? Niestety, nie jest.
Jan Krzysztof, Naczelnik TOPR, podkreśla, że to właśnie błędy popełniane na tym etapie są najczęstszą przyczyną wypadków w górach. Analiza zdarzeń, które doprowadziły do wielu niebezpiecznych sytuacji, pokazała, że największym problemem turystów jest brak wiedzy i doświadczenia. Zbyt pewni siebie miłośnicy górskich wrażeń bardzo często nie respektują potencjalnych niebezpieczeństw i ignorują zmieniające się warunki pogodowe, albo pakują się w przerastający ich umiejętności teren („Ja nie dam rady?!”), a wtedy o nieszczęście nietrudno.
Zdarzają się również wypadki losowe – skręcenia i złamania kończyn to chleb powszedni ratowników. Podobnie jak zabłądzenia i zaginięcia. Niestety bardzo często turyści sami nie wiedzą, gdzie są lub wydaje im się, że są w zupełnie innym miejscu, niż są w rzeczywistości. Orientacja w terenie jest bardzo ważna. Przydaje się nie tylko wtedy, kiedy chcemy dotrzeć do zamierzonego celu, ale także po to, by w razie wypadku przyspieszyć akcję ratowniczą.
Jak wezwać pomoc w górach?
Numery alarmowe
Jeżeli w górach wydarzy się wypadek, który wymaga interwencji służb ratunkowych, niezwłocznie należy zadzwonić do GOPR-u lub TOPR-u i wezwać pomoc. Numery ratunkowe działające w polskich górach to 985 lub 601 100 300 – warto na stałe wpisać je w książkę kontaktów w telefonie. Uwaga! Nie dzwoń na numery telefonów alarmowych bez uzasadnionej przyczyny! Wydaje się to dość oczywiste, ale przypadki ludzi, którzy traktują helikopter służb ratowniczych jak taksówkę, zdarzają się na tyle często, że warto o tym przypomnieć.
Gdy uległeś wypadkowi
Swoje wezwania pomocy kieruj w stronę prawdopodobnego przejścia szlaku lub trasy. W razie usłyszenia głosów lub zauważenia świateł ponów wołanie o pomoc lub wykorzystaj sygnalizację świetlną. Gdy jesteś w terenie eksponowanym postaraj się ulokować w miejscu dającym bezpieczne schronienie, np. na półce skalnej, osłoniętej przed spadającymi kamieniami i czekaj na nadejście pomocy. W przypadku, gdy znajdujesz się na trasie narciarskiej lub szlaku, poproś turystę lub narciarza o przekazanie informacji o wypadku ratownikowi TOPR / GOPR lub osobie z obsługi schroniska, kolejki, wyciągu czy żołnierzowi straży granicznej.
Wzywanie pomocy za pomocą światła i dźwięku
Międzynarodowy system wzywania pomocy na obszarze górskim polega na tym, że wysyłamy 6 sygnałów dźwiękowych lub świetlnych na minutę (czyli co 10 sekund), potem następuje minuta przerwy i cykl się powtarza. Warto pamiętać, że plecaki niektórych firm posiadają klamrę pasa piersiowego ze zintegrowanym gwizdkiem. Odpowiedź powinna wyglądać następująco: 3 sygnały na minutę (czyli co 20 sekund), następnie minuta przerwy. Ten sposób wzywania pomocy należy stosować w tych partiach górskich, z których będzie widoczny i słyszalny: Tatry, Babia Góra, Bieszczady, Karkonosze. W partiach zalesionych sygnały optyczne nie będą widoczne, a sygnały akustyczne mogą być tłumione przez drzewa.
Osobiste powiadomienie o wypadku
Może zdarzyć się również tak, że podczas górskiej wędrówki usłyszysz wołanie o pomoc. Co w takim wypadku zrobić? Gdy odebrałeś sygnał wzywania pomocy to:
- postaraj się określić miejsce, z którego dochodzi sygnał,
- odnieś swoją pozycję do otoczenia, aby wskazać to miejsce ponownie lub bez problemów w nie trafić,
- postaraj się zapamiętać możliwie dużo szczegółów dotyczących miejsca wypadku i w miarę możliwości samego poszkodowanego,
- jeśli jest was kilkoro, zostaw kogoś na miejscu wypadku z poszkodowanym i możliwie szybko wezwij pomoc (nie zostawiaj grupy oraz samego poszkodowanego bez opieki!),
- zależnie od sytuacji zawiadom ratownika TOPR / GOPR, osobę z obsługi schroniska, kolejki, wyciągu czy żołnierza straży granicznej.
Innym sposobem wezwania pomocy jest wysłanie posłańca, a najlepiej dwóch osób, które informacje o zaistniałym wypadku, miejscu i ilości poszkodowanych będą miały zapisane na kartce.
Ważne informacje, które należy przekazać ratownikowi TOPR / GOPR
Ratownicy TOPR i GOPR, aby wyruszyć z pomocą w góry do osób jej potrzebujących, muszą otrzymać zawiadomienie o zaistniałym wypadku lub zaginięciu. Przy zgłaszaniu wypadku na numer alarmowy ratownicy przyjmujący zgłoszenie na pewno będą wypytywać o szczegóły dotyczące lokalizacji miejsca wypadku. Nie jest to przejaw „biurokracji”, lecz czynność niezbędna do sprawnego i dokładnego dotarcia na miejsce wypadku.
Gdy odebrałeś sygnał wzywania pomocy, postaraj się zapamiętać możliwie najwięcej szczegółów dotyczących miejsca i zastanej sytuacji. Dokładne i istotne informacje dotyczące wypadku, bądź zaginięcia dają duże prawdopodobieństwo skuteczniejszej akcji ratunkowej. Przekazując wiadomość o wypadku ratownikowi dyżurnemu (985 lub 601 100 300):
- przedstaw się,
- postaraj się w miarę dokładnie określić miejsce, w którym jesteś,
- zamelduj, co się stało,
- opisz ile osób jest z tobą, ile osób jest poszkodowanych, czy są to osoby przytomne i czy został już udzielony jakikolwiek rodzaj pomocy,
- powiedz, czy w tej chwili nadal jesteś w bezpośrednim zagrożeniu życia,
- pamiętaj, że rozmowę zawsze kończy przyjmujący zgłoszenie ratownik.
W przypadku słabego zasięgu watro spróbować wysłać SMS na numer 601 100 300 z wyżej wymienionymi informacjami.
Sygnały dla pilota śmigłowca
W momencie kiedy nadlatuje śmigłowiec należy potwierdzić swoją potrzebę otrzymania pomocy:
- „Tak, potrzebuję pomocy” – sylwetka na kształt litery Y (Yes) z obiema rękami uniesionymi do góry.
- „Nie, nie potrzebuję pomocy” – sylwetka w kształcie litery N (No) czyli jedna ręka opuszczona, druga w górze (w zasadzie obojętnie, która).
Aplikacja Ratunek
Z doświadczenia Górskich Służb Ratowniczych wynika, że bardzo często osoba zgłaszająca potrzebę pomocy nie potrafi dokładnie określić miejsca, w którym się znajduje. Tak opisuje sytuacje, z którymi na co dzień mają do czynienia ratownicy, Mariusz Zaród, naczelnik Grupy Podhalańskiej GOPR:
Często tracimy sporo czasu na ustalenie domniemanego miejsca wypadku. Jeżeli to się nie uda, ratownicy muszą rozpocząć akcję ratunkową od znalezienia osoby poszkodowanej. Im poważniejszy wypadek, większe zagrożenie zdrowia i życia, tym potrzeba szybszego dotarcia ratowników. Jeżeli ratownicy wiedzą, gdzie znajduje się osoba poszkodowana, zmierzają wprost do niej i nie muszą wcześniej prowadzić akcji poszukiwawczej.
Rozwiązaniem jest aplikacja Ratunek, która pozwala na wzywanie pomocy poprzez automatyczne połączenie telefoniczne ze Służbą Ratowniczą oraz przesłanie przy pomocy SMS w trakcie rozmowy, informacji o dokładnej lokalizacji (do 3 metrów) osoby poszkodowanej. Dodatkowo, użytkownik ma możliwość uzupełnienia Książeczki Medycznej o najważniejsze informacje o swoim aktualnym stanie zdrowia oraz podanie numeru telefonu do osoby, którą chce powiadomić w razie wypadku. Dzięki tym funkcjom aplikacji, ratownicy od razu będą wiedzieć, gdzie należy udać się z pomocą, będą dysponować większą wiedzą i możliwością kontaktu z poszkodowanym. Pozwoli to na udzielenie adekwatnej pomocy, znacznie szybciej a przez to skuteczniej!
Dodatkowo w sytuacjach, w których turysta zabłądził, ratownik przyjmujący zgłoszenie, znając jego położenie, będzie mógł mu powiedzieć gdzie ma bezpiecznie dojść. Pozwoli to uniknąć akcji poszukiwawczej.
Co daje aplikacja Ratunek?
Najważniejsze funkcje aplikacji Ratunek:
- Wzywanie pomocy – w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia, poprzez kontakt telefoniczny ze Służbami Ratowniczymi działającymi w Polsce, w regionach górskich, czyli GOPR i TOPR i na obszarach wodnych, czyli WOPR i MOPR. W trakcie wzywania pomocy aplikacja automatycznie wybiera zintegrowany z nią numer ratunkowy w górach 601 100 300 lub numer ratunkowy nad wodą 601 100 100, udostępniony przez operatora telefonii komórkowej Plus i łączy się z właściwą Służbą Ratowniczą.
- Lokalizacja osoby potrzebującej pomocy – automatyczne wysłanie informacji z dokładną lokalizacją (do 3 metrów) osoby dzwoniącej do wybranej Służby Ratowniczej. Wysłanie lokalizacji następuje poprzez SMS w trakcie rozmowy telefonicznej.
- Książeczka Medyczna – pozwala na umieszczenie najważniejszych informacji o aktualnym stanie zdrowia, które mogą być bardzo pomocne dla Służb Ratowniczych lub medycznych w trakcie akcji ratunkowej. Umożliwia również podanie kontaktu do osoby, którą należy powiadomić w razie wypadku.
Aplikacja Ratunek jest jedyną zaaprobowaną i dołączoną do systemu powiadamiania o zgłoszeniu wypadku używanego przez Ochotnicze Służby Ratownicze.
Jak to działa?
W sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia, która wymaga kontaktu ze Służbą Ratowniczą w górach, czyli GOPR lub TOPR lub na obszarach wodnych, czyli WOPR i MOPR należy uruchomić aplikację na telefonie. W momencie uruchamiania aplikacji na telefonie, na którym nie jest włączona lokalizacja GPS pojawia się komunikat do użytkownika: „Do działania aplikacji konieczne jest włączenie lokalizacji GPS. Zrób to teraz” i przycisk „Rozumiem”, który przenosi do ustawień. Jeśli użytkownik nie włączy GPS, to nie będzie mógł uruchomić aplikacji. Po uruchomieniu GPS, lub jeśli jest on włączony w telefonie, od razu pojawi się komunikat:
WARUNKIEM PRZYJĘCIA ZGŁOSZENIA WYPADKU JEST NAWIĄZANIE ROZMOWY TELEFONICZNEJ Z RATOWNIKIEM DYŻURNYM GOPR/TOPR/WOPR/MOPR
I przycisk „Akceptuję”, który pozwala na uruchomienie aplikacji.
Na ekranie komórki pojawią się wtedy dwa przyciski z niebieskim krzyżem i symbolem wody oraz gór podpisane odpowiednio „Woda” i „Góry”. Należy wybrać właściwy przycisk „Woda” lub „Góry” i dotknąć go – pod nim pojawi się komunikat „Dotknij 3 razy, aby wezwać pomoc”. Wymóg trzykrotnego dotknięcia przycisku ma zabezpieczyć przed przypadkowym wezwaniem pomocy.
W trakcie wzywania pomocy aplikacja automatycznie wybiera zintegrowany z nią numer ratunkowy w górach 601 100 300 lub numer ratunkowy nad wodą 601 100 100, udostępniony przez operatora telefonii komórkowej Plus i łączy się z właściwą Służbą Ratowniczą. Pozwala to na bezpośredni kontakt telefoniczny osoby potrzebującej pomocy z ratownikiem przyjmującym zgłoszenie.
W trakcie ustalania lokalizacji osoby wzywającej pomoc, pod przyciskiem pojawia się komunikat „Ustalanie Twojej pozycji…”.
Jak pomoc zostanie wezwana, czyli wtedy, gdy nastąpi połączenie telefoniczne z ratownikiem dyżurnym oraz wysłanie informacji SMS z lokalizacją osoby dzwoniącej do Służby Ratowniczej, kolor półokręgu zmienia się na czerwony, a pod przyciskiem pojawia się komunikat „Pozycja wysłana do ratowników!”.
Wzywanie pomocy przy ograniczonym zasięgu telefonii komórkowej
Działanie aplikacji w warunkach optymalnych pozwala na wezwanie pomocy poprzez połączenie telefoniczne z właściwą dla danej lokalizacji użytkownika Służbą Ratowniczą oraz na wysłanie wiadomości SMS z informacją o jego lokalizacji. W sytuacji ograniczonego zasięgu telefonii komórkowej aplikacja próbuje połączyć się telefonicznie ze Służbą Ratowniczą, jeśli to okaże się niemożliwe, to dąży do wysłania informacji z lokalizacją osoby dzwoniącej. W takiej sytuacji, po wysłaniu wiadomości SMS, na ekranie aplikacji pojawia się komunikat „Pozycja wysłana do ratowników!”.
Należy pamiętać, że zgodnie z regulaminem WARUNKIEM PRZYJĘCIA ZGŁOSZENIA WYPADKU JEST NAWIĄZANIE ROZMOWY TELEFONICZNEJ Z RATOWNIKIEM DYŻURNYM GOPR / TOPR.
Nie pozostaje mi nic innego, jak życzyć Wam bezpiecznych wędrówek po górach!
—
With Love,
Justyna Sekuła
Na podstawie: Materiały GOPR i Aplikacja Ratunek
Więcej na blogu: www.withlove.pl
Komentarze